Dopaminesnelwegen leiden langs hedonistische hotspots die je geluk snel laten stijgen. Dit is geen zinnetje uit een reisgids over Las Vegas, maar een beschrijving van de geluksnetwerken in de hersenen. Daar zijn er twee van: het Brain Reward System (BRS) en het Default Mode Network (DMN).
De mens is het enige dier dat met zijn brein kan beseffen dat het gelukkig is. Neurologen bestuderen al decennia hoe dit kan. Een van hen, de Belg Dirk Nuytten, schreef het boek ‘Geluk zit in je hoofd’ en ziet de twee netwerken als een goede basis voor meer begrip. Uit het BRS blijkt dat er een grote verbinding staat tussen plezier en beloning. Als je iets leuks of lekkers doet als mens, waarderen de hersenen je.
Ze maken dopamine aan die een euforisch gevoel geeft. Ook vergroot het je motivatie en concentratie om doelen af te maken, want na je inspanning word je beloond! Eenvoudige voorbeelden waarbij je de dopaminesnelwegen activeert zijn eten en seks, de mens is hiervoor zeer gemotiveerd, hij overleeft en het houdt de soort in stand, maar het gebeurt ook als je een belangrijke opdracht binnenhaalt, een project afrond of een goede kantoorgrap uithaalt. Het gelukshormoon is niet aan te slepen.
Dus, zou je zeggen, doe dingen die je plezier geven en je zult gelukkig zijn. Helaas is het effect van het BRS maar kort en daar komt bij dat je verslaafd kan raken aan dopamine. Iets waar hardlopers en workaholics je alles over kunnen vertellen. Na een dopaminepiek beland je in een diep dal en wil je weer meer. Volgens Nuytten is “onze hyperactieve maatschappij waarbij alleen instant geluk en onmiddellijke bevrediging centraal staan een typisch voorbeeld van een overactivatie van het BRS.” Het levert alleen maar geluk op de korte termijn op.
Het Default Mode Network zorgt voor prikkeling van andere hedonistische centra in je hersenen. Het grappige is dat dit netwerk aan de slag gaat als de mens in rust is. Niet zo’n vreemde gedachte als je bedenkt hoe blij iedereen is als hij na een lange stressvolle werkdag met zijn bord op schoot naar De Wereld Draait Door kan kijken. Als het DMN actief is, laat je je gedachten de vrije loop en onttrek je je een tijdje van de buitenwereld en alle taken die je moet doen. Dit zou de creativiteit en het maken van betere keuzes op de lange termijn stimuleren.
Ik vind het persoonlijk een uitkomst. Als je op kantoor een half uurtje afdwaalt en je plots opschrikt omdat je manager je knorrig aankijkt, kun je zeggen: “Zo mijn DMN was weer heel actief, ik weet eindelijk hoe ik dit lastige probleem tot een goede einde kan brengen.” De stimulering van het DMN zie je ook terug bij het populaire yoga en mindfullnes waar de drukke mens leert om zijn gedachtes tot rust te laten komen. Vroeger maakte je gewoon een wandelingetje, maar alla.
Wil je neurologisch verantwoord gelukkig worden dan moet je volgens Nuytten op zoek gaan naar een evenwicht tussen beide netwerken. Kortom, het BRS zorgt voor plezier en motivatie om je doelen te bereiken, met het DMN geef je door goede keuzes richting aan je leven en creëer je rust en geluk door belangrijke zaken los te kunnen laten.
Zo nu zet ik even mijn DMN aan.
