Bedriegen, vermoorden, bestelen, dat is de kern van het intrigerende gezelschapsspel Machiavelli. Met dit spel leer je je familie en vrienden tijdens kerst wel van hun slechtste kant kennen! Gelukkig kun je in het spel ook weer opstaan uit de dood –met alle kans op revanche- maar het voelt verdomd lullig als je broer of een vriendin je koud maakt. En dat allemaal uit naam van die Italiaanse filosoof en politicus uit de vijftiende eeuw.
Machiavelli heeft een van de slechtste imago’s uit de geschiedenis. Als je een Machiavellist bent, dan ben je alleen maar uit op macht voor jezelf en doe je er alles voor om die te bereiken en te behouden. Ik vind de slinks ogende ex-politicus Maxime Verhagen een goed voorbeeld. Door zijn ziel aan de PVV te verkopen, scheurde het CDA bijna in 2010, maar hij werd toch maar mooi vice-premier. Hij bevindt zich natuurlijk in goed gezelschap met de Blatters, Poetins en Erdogans van deze wereld, maar het is lullig voor Machiavelli want zijn verhaal ligt genuanceerder.
In zijn beroemde boek De Heerser beschreef hij hoe vorsten uit zijn tijd hun macht het beste kunnen behouden. Hij had er verstand van, want in woelige oorlogsjaren was hij jarenlang de hoogste ambtenaar en diplomaat in de stadsstaat Florence. De stad was zijn alles. Een vorst mocht van hem dat ook alle mogelijke middelen inzetten om deze te beschermen. “Eerst komt de noodzaak, dan de moraliteit,” is een bekende uitspraak van hem.
Hij schreef dat hij het liefst geen slechte dingen zou willen doen, maar “er is zo’n groot verschil tussen hoe men leeft en hoe men zou moeten leven, dat iemand die het slechte niet ziet en alleen maar kijkt naar het goede, eerder zijn ondergang dan zijn redding tegemoet gaat. Daarom moet een heerser ook leren om niet goed te zijn. En dit vermogen dient hij wel of niet in praktijk te brengen al naargelang de omstandigheden hem ertoe dwingen.”
Als de situatie dat verlangt, moet je soms slechte dingen doen, hoewel je liever goed zou doen. Maar ja zegt Machiavelli: “Van mensen kan men in het algemeen zeggen dat ze ondankbaar, wispelturig en huichelachtig zijn.” Dus reken er maar op dat ze slecht zijn! Hij zegt dat je daarom als heerser een vos moet zijn om de valstrikken in de gaten te hebben en een leeuw om de wolven schrik aan te jagen.
Alleen dit mag je alleen doen voor het belang van de staat en absoluut niet voor het eigen belang! En hier gaat het vaak fout met machthebbers. Dictators zijn meestal onvervalste plucheplakkers. Machiavelli was in principe niet slecht, maar als je je land moest beschermen, moest je soms handelen als een leeuw.
Wat heeft dit nu alles met geluk te maken? Ik denk dat ook jij als niet-vorst je in dit leven (op je werk of thuis) helaas moet voorbereiden op slechte dingen (herken de valstrikken als een vos). En als er dan noodweer komt, moet je klaar zijn om te handelen als een leeuw. Mocht dat nare familielid je weer onheus bejegenen tijdens het kerstdiner of een rotjochie wil een strijker naar je toegooien met Oud & Nieuw, dan weet je wat je nu te doen staat. Herken het als een echte Machiavelli, ontwijk het dan of begin keihard te brullen!